Maatregelen om veilig te werken worden vaak gezien als iets dat je tegen zou werken. Als de opdracht is om zo goed en snel mogelijk een klus te klaren, dan is alles wat die insteek belemmert, naar. Tijdrovend ook. Ruimte nemen voor een LMRA, aantrekken van PBM terwijl het fijner werkt met wat meer bewegingsvrijheid, luisteren naar een collega die je probeert te helpen om veilig te werken – het leidt hinderlijk af. Het heeft te maken met ons gevoel voor rechtvaardigheid. Dat als we ons ergens voor inspannen, we daarvoor ook worden beloond. Al is het alleen maar een fijn gevoel – denk aan hardlopen. We verwachten te worden beloond dus. Vraagt onze organisatie om ons in te spannen om veilig(er) te werken, dan vraagt ons brein naar de beloning. En dat is net lastig als het om veiligheid gaat. Heb je zonder PBM’s het gevoel van vrijheid en zonder TRA het gevoel van snelheid, dan is de ‘beloning’ om veiliger te werken, dan is de beloning… niets. Dat wil zeggen: geen ongeluk. Dat voelt niet altijd goed.

DUS VOLGEN EXCUSES

Tegenwerpingen of excuses tegen wat er wordt gevraagd, vormen een balsem voor de pijn van het moeten inspannen zonder beloning. En een rechtvaardiging. In het kader van: ‘veranderen kunnen we het niet, erover zeuren wel’. In de termen van een coach: ‘blijven hangen in de klacht’.
Salmay heeft een paar veiligheidsexcuses op een rijtje gezet.

– we zijn wel een productiebedrijf he!
– ik ben langer die boxjes aan het aanvinken dan ik bezig ben met die klus
– aanspreken? Als ik mijn rug omdraai, doet die kerel toch wat hij zelf wil
– al die aandacht voor veiligheid is overdreven
– wat denk je dat het kost?
– ik heb helemaal geen tijd om veilig te werken
– zo’n helm belemmert je maar in je bewegingsvrijheid
– hand aan de leuning? Schijnveiligheid!
– laat ze nou eerst de nooddouche repareren voordat ze bij mij komen over die veiligheid
– mijn klanten zijn niet bereid om voor veiligheidsmaatregelen te betalen
– het gaat ze alleen maar om goede sier te maken naar de opdrachtgever
– het leven zelf is een risico, ongevallen zijn niet te voorkomen
– als ik me aan al die voorschriften moet houden, kom ik niet aan werken toe
– volledig veilig is een utopie, dus dan hoef ik me ook niet heel druk te maken
– denk je dat die anderen wel veilig werken?
– het is in het verkeer veel onveiliger en dat heb ik ook overleefd

HET IS EEN TEKEN VAN BETROKKENHEID

De begrijpelijke eerste reactie is: laat ze stoppen met zeuren en beseffen dat het voor hun eigen bestwil is. Daarmee faalt de communicatie. Einde contact en ingang bij degenen van wie je wilt dat ze geen ongeluk krijgen. Bovendien doet hij geen recht aan deze excuses en het missen van de beloning.

Het cliché wil dat het goed is om met elkaar in gesprek te gaan. Want er zit in elk excuus een teken van betrokkenheid, misschien zelfs een vraag om aandacht. ‘Zie mij!’. Mensen in de lijn van het risico ervaren vaak dat er meer over hen, dan met hen wordt gepraat. Onderken dat en geef die aandacht dan ook oprecht. En zoveel mogelijk. Laat het de beloning zijn voor de inspanning. Dat is vaak al genoeg.