Daadwerkelijk veranderen van gewoontes behoort tot de hoogste categorie van topsport in het communicatievak. Vaak houden we mensen voor die een gedragsverandering willen zien bij een groep collega’s: ‘Hoe zat het ook alweer toen je zelf zei dat je meer ging sporten?’ Soms zijn onze interventies op een bepaalde manier (tijdelijk) effectief en zien we dat als de extra aandacht wegvalt, ook het gewenste effect smelt. In Sri Lanka, waar we deze zomer op vakantie waren, zag ik een jaloersmakend goed idee om het gedrag van de kolonisator – onze landgenoten uit de 17e eeuw – te beïnvloeden. En niet tijdelijk, maar permanent. Zonder alle weerstand die daarmee gewoonlijk gepaard gaat. Het gaat om de ingang van de Rotstempel in Dambulla waar heilige Boeddhabeelden staan en liggen(!) De Hollanders waren Christenen en niet bereid tot devotie voor de Boeddha. Toch wilden de Sri Lankanen dat de kolonisators hun kaaskoppen zouden buigen als men voor deze heilige beelden kwamen te staan. Dus wat deden ze: ze maakten de ingang van de tempel hoog genoeg voor een rechtoplopende Boeddhist maar te laag voor een Hollander. Dus wat deed die om zijn hoofd niet te stoten..? Juist.
Dit is wat wat we nu een ‘nudge’ zouden noemen: een zetje, buiten het bewustzijn van de ontvanger, om het gewenste gedrag te laten vertonen. Een jaloersmakende: zonder weerstand werd een groep die absoluut niet bereid was om zich ‘te gedragen’, letterlijk in de juiste richting geduwd.
